Kiểm soát sản xuất là gì?
Kiểm soát sản xuất là quá trình quản lý và điều chỉnh các hoạt động liên quan đến việc sản xuất hàng hóa trong một doanh nghiệp hoặc tổ chức. Mục tiêu của hoạt động kiểm soát sản xuất nhằm đảm bảo rằng các quy trình sản xuất được thực hiện hiệu quả, an toàn và đáng tin cậy để tạo ra sản phẩm chất lượng cao, đồng thời tối ưu hóa sử dụng nguồn tài nguyên như nguyên vật liệu, lao động và thiết bị, máy móc.
5 khía cạnh trong quy trình kiểm soát sản xuất
Lập kế hoạch sản xuất: Quá trình xác định các yêu cầu sản xuất, lập lịch trình và phân bổ tài nguyên để đảm bảo quá trình sản xuất diễn ra suôn sẻ và hiệu quả.
Điều chỉnh quy trình: Kiểm soát sản xuất cũng bao gồm việc theo dõi và đánh giá các quy trình sản xuất để xác định và sửa chữa các vấn đề có thể phát sinh trong quá trình sản xuất.
Quản lý chất lượng: Đảm bảo các sản phẩm hoặc dịch vụ được sản xuất đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng được quy định bằng cách áp dụng các phương pháp kiểm tra và kiểm định.
Quản lý rủi ro: Xác định và đánh giá các rủi ro có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và triển khai các biện pháp phòng ngừa và xử lý rủi ro.
Tối ưu hóa hiệu suất: Liên tục cải tiến các quy trình sản xuất để tối ưu hóa hiệu suất, giảm thiểu lãng phí và tăng cường năng suất.
Kiểm soát sản xuất được xem là một phần quan trọng giúp đảm bảo hoạt động sản xuất của tổ chức được thực hiện một cách hiệu quả, an toàn và đáng tin cậy để đáp ứng nhu cầu của thị trường và đạt được mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp.
Tầm quan trọng của kiểm soát sản xuất
1. Tối ưu hoá kế hoạch sản xuất
Trong thực tế, việc tối ưu hóa kế hoạch sản xuất đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự linh hoạt và hiệu quả của quy trình sản xuất. Bằng việc điều chỉnh kế hoạch sản xuất để phản ánh thực tế và quản lý tình trạng biến động trong quá trình sản xuất, tổ chức có thể đảm bảo rằng các mục tiêu sản xuất được đạt đến một cách hiệu quả và đúng thời hạn.
2. Tăng hiệu quả sản xuất
Tăng cường kiểm soát sản xuất cũng giúp tăng hiệu suất sản xuất bằng cách loại bỏ hoặc giảm thiểu các vấn đề gây ảnh hưởng đến dây chuyền sản xuất. Bằng cách phân tích và điều chỉnh quy trình làm việc, tổ chức có thể giảm thiểu các ùn tắc và sự cố, từ đó tối ưu hóa năng suất và giảm thời gian chờ đợi không cần thiết. Dữ liệu từ Bộ Công Thương cho thấy rằng một số doanh nghiệp vẫn đang phải đối mặt với vấn đề ùn tắc và gián đoạn trong quá trình sản xuất. Điều này thường xuyên xảy ra do thiếu hụt hoặc phân bố không đồng đều nguồn lực, cũng như do quản lý không hiệu quả. Để giải quyết vấn đề này, cần phải tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng sản xuất, nâng cao năng lực quản lý và triển khai các giải pháp công nghệ để tối ưu hóa quy trình sản xuất.
3. Cải thiện quản lý chuỗi cung ứng
Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh, quản lý chuỗi cung ứng trở thành yếu tố quyết định trong thành công của một doanh nghiệp. Với việc tích hợp các quy trình mua sắm và chuỗi cung ứng, tổ chức có thể quản lý tài nguyên một cách hiệu quả hơn, ngăn chặn tình trạng thiếu hụt và đảm bảo sẵn có nguyên liệu khi cần thiết. Tuy nhiên, theo các báo cáo từ Hiệp hội Doanh nghiệp Logistics Việt Nam (VLA), vẫn có một số hạn chế trong quản lý chuỗi cung ứng, bao gồm thiếu hụt thông tin, không đồng nhất trong quy trình và thiếu hụt hợp tác giữa các bên liên quan. Để cải thiện thực trạng này, việc sử dụng công nghệ thông tin, xây dựng mối quan hệ đối tác chiến lược và tăng cường giám sát và đánh giá là cần thiết.
4. Tạo điều kiện dự báo nhu cầu sản xuất chính xác
Một khía cạnh quan trọng của kiểm soát sản xuất là khả năng dự báo nhu cầu thị trường một cách chính xác. Việc tích hợp dữ liệu từ các giai đoạn khác nhau của quá trình sản xuất, tổ chức có thể hiểu biết toàn diện về nhu cầu thị trường và khách hàng, từ đó sản xuất phù hợp với nhu cầu thị trường, giảm thiểu rủi ro sản xuất thừa hoặc thiếu hụt.
5. Đảm bảo chất lượng sản phẩm
Kiểm soát sản xuất đảm bảo chất lượng sản phẩm thông qua việc thực thi các tiêu chuẩn chất lượng trong suốt quá trình sản xuất. Điều này giúp đảm bảo rằng sản phẩm cuối cùng đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng mong muốn của khách hàng. Theo một số cơ quan quản lý chất lượng sản phẩm trong nước, một số doanh nghiệp sản xuất vẫn gặp khó khăn trong việc tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng và đảm bảo tính nhất quán trong quá trình sản xuất. Điều này thường phản ánh sự thiếu hụt trong việc áp dụng các phương pháp kiểm tra và kiểm định chất lượng, cũng như trong việc đào tạo và nâng cao nhận thức của nhân viên về quy trình kiểm soát chất lượng.
6. Tối ưu chi phí sản xuất
Hoạt động kiểm soát sản xuất cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm chi phí sản xuất cho các tổ chức dựa vào việc giảm thiểu lãng phí và tối ưu hóa sử dụng tài nguyên. Từ đó, doanh nghiệp có thể giảm chi phí sản xuất và đạt được hiệu quả tài chính tốt hơn.
Quy trình 5 bước kiểm soát sản xuất hiệu quả
Quy trình kiểm soát sản xuất là một chuỗi các bước quan trọng giúp tổ chức quản lý và điều phối các hoạt động sản xuất một cách hiệu quả. Dưới đây là 8 bước quy trình kiểm soát sản xuất hiệu quả:
1. Xác định lộ trình (Routing)
Bước đầu tiên của quy trình kiểm soát sản xuất hiệu quả là định nghĩa các hoạt động từ đầu đến cuối của quá trình sản xuất. Hoạt động này bao gồm việc xác định nguyên liệu sẽ được sử dụng, các nguồn lực khác nhau như lao động và thiết bị, số lượng cần thiết, mong đợi về chất lượng và nơi sản xuất sẽ diễn ra. Quá trình này nhằm xác định quy trình sản xuất từng bước một một cách hiệu quả và tiết kiệm chi phí thông qua việc lập lịch.
2. Lập lịch trình (Scheduling)
Sau khi đã xác định lộ trình, quy trình này tiếp tục với việc lập kế hoạch thời gian. Đây là phần liên quan đến thời gian của các công việc, xác định thời điểm diễn ra và thời gian dự kiến cho mỗi công việc. Kế hoạch sản xuất được sắp xếp theo thứ tự ưu tiên và có thời gian bắt đầu và kết thúc cho mỗi nhiệm vụ. Đây được gọi là lịch trình sản xuất.
3. Phân công công việc (Dispatching)
Tại bước này, quá trình sản xuất được bắt đầu. Các hoạt động và lộ trình đã được lập kế hoạch được thực thi. Có hai loại phân công công việc: tập trung và phân tán. Loại hình tập trung có nghĩa là các đơn đặt hàng được thực hiện bởi một cơ quan – đơn vị – bộ phận cụ thể, trong khi loại hình phân tán có nghĩa là đơn đặt hàng được thực hiện bởi các đơn vị kinh doanh liên quan đến sản xuất. Nguyên liệu được cấp, các bản ghi được duy trì và công việc diễn ra một cách trôi chảy từ quy trình này sang quy trình khác.
4. Kiểm soát tiến độ (Expediting hoặc Follow-Up)
Đây là bước theo dõi quá trình sản xuất để phát hiện vấn đề như lỗi hoặc khuyết điểm trong sản phẩm, các vấn đề gây chậm trễ trong quá trình sản xuất và các vấn đề khác. Một cách để kiểm soát được điều này là đo lường sự biến thiên, tức là sự khác biệt giữa kế hoạch và tiến độ thực tế. Từ đó giúp phát hiện vấn đề bằng cách đánh giá hiệu suất của quá trình sản xuất và giữ cho quá trình sản xuất theo kế hoạch. Thông qua bước này, các ý tưởng về cải tiến quy trình sản xuất có thể được phát triển.
5. Kiểm tra (Inspection)
Mặc dù không được mặc định là luôn luôn bao gồm trong quy trình kiểm soát sản xuất, tuy nhiên việc kiểm tra định kỳ vẫn được khuyến nghị các tổ chức thực hiện để đảm bảo rằng các phương pháp tốt nhất được tuân thủ, qua đó đảm bảo rằng quá trình sản xuất tuân theo các tiêu chuẩn ngành yêu cầu để cho ra các thành phẩm chất lượng, đáp ứng yêu cầu khách hàng.
Bộ công cụ hỗ trợ kiểm soát sản xuất hiệu quả dành cho doanh nghiệp
Mỗi công cụ dưới đây đều có vai trò quan trọng và ưu điểm riêng biệt trong việc hỗ trợ kiểm soát sản xuất nhằm tối ưu hóa quá trình sản xuất và giảm thiểu lãng phí. Sự kết hợp hoặc lựa chọn phù hợp giữa các công cụ này có thể giúp doanh nghiệp cải thiện hiệu suất và linh hoạt trong sản xuất của mình.
1. Kanban
Kanban là một công cụ tinh gọn được sử dụng để quản lý quy trình sản xuất và giảm thiểu lãng phí. Hệ thống Kanban sử dụng các thẻ hoặc biểu đồ để theo dõi và điều phối các công việc trong quá trình sản xuất. Mỗi thẻ đại diện cho một hạng mục công việc và di chuyển qua các giai đoạn khác nhau của quy trình sản xuất. Việc ứng dụng Kanban trong sản xuất sẽ giúp tăng cường tính linh hoạt và giảm thiểu hàng tồn kho dư thừa, đồng thời giúp nhận biết và giải quyết vấn đề kịp thời.
2. CONWIP (Constant Work-in-Process)
CONWIP là một kỹ thuật chịu ảnh hưởng từ Kanban, trong đó mỗi thẻ hoặc mã thông báo đại diện cho một sản phẩm và di chuyển qua các giai đoạn khác nhau của quy trình sản xuất. Khi công việc trên một sản phẩm hoàn tất, mã thông báo được trả lại điểm bắt đầu để bắt đầu công việc mới. CONWIP giúp kiểm soát lượng công việc đang diễn ra trong quá trình sản xuất, ngăn chặn quá tải và tối ưu hóa hiệu suất.
3. JIT – Just-In-Time
Just-In-Time là một phương pháp quản lý sản xuất trong đó nguyên liệu và sản phẩm được gửi đến và từ các quá trình sản xuất đúng lúc khi cần thiết. Phương pháp này giúp giảm thiểu hàng tồn kho dư thừa và tối ưu hóa quy trình sản xuất bằng cách giữ cho dòng vật liệu và sản phẩm di chuyển một cách liền mạch. JIT đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ với các nhà cung cấp và quy trình sản xuất ổn định để đạt được hiệu quả tối đa.
4. Lập kế hoạch yêu cầu vật liệu (MRP – Material Requirements Planning)
MRP là một phương pháp lập kế hoạch và kiểm soát sản xuất dựa trên phần mềm, sử dụng dữ liệu từ dự báo nhu cầu, hồ sơ tồn kho và hóa đơn nguyên vật liệu để tính toán số lượng và thời gian đặt hàng cho nguyên vật liệu và linh kiện cần thiết. MRP giúp đảm bảo rằng nguyên liệu đến đúng lúc và đủ để duy trì quá trình sản xuất một cách liền mạch, ngăn chặn tình trạng hết hàng và đảm bảo rằng sản phẩm cuối cùng đạt được chất lượng và thời gian giao hàng mong đợi.
Giải pháp quản lý sản xuất toàn diện MES-X hàng đầu Việt Nam
MES-X là hệ thống điều hành quản lý toàn diện quy trình sản xuất thông minh cung cấp cho doanh nghiệp cái nhìn tổng thể trên từng công đoạn về toàn bộ quá trình sản xuất được phát triển bởi VTI Solutions.
MES-X cho phép trao đổi thông tin tự động giữa các công đoạn sản xuất và các hệ thống khác trong nhà máy như hệ thống ERP (Enterprise Resource Planning), hệ thống SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition), hệ thống PDM (Product Data Management) và hệ thống QMS (Quality Management System).
- Lập kế hoạch sản xuất: Lập kế hoạch sản xuất tổng thể hoặc theo đơn hàng. Kế hoạch sản xuất chi tiết trên từng công đoạn, máy/ dây chuyền sẽ được tạo tự động. Tự động đề xuất các xưởng, thiết bị sản xuất khi đều độ kế hoạch để tối ưu trong sản xuất, giảm thiểu lãng phí về nguồn lực trong sản xuất.
- Quản lý quy trình sản xuất: MES-X giúp quản lý và tối ưu hóa quy trình sản xuất trên từng công đoạn. Cung cấp công cụ để định nghĩa và theo dõi các bước trong quy trình sản xuất, đảm bảo tính tuần tự, đúng thứ tự và đúng quy trình của từng công đoạn.
- Quản lý chất lượng: MES-X giúp quản lý quá trình kiểm tra chất lượng và đảm bảo tuân thủ các quy trình kiểm tra và tiêu chuẩn chất lượng. Hệ thống cung cấp các công cụ để ghi lại kết quả kiểm tra, theo dõi lỗi và hỗ trợ quy trình kiểm tra lại và sửa chữa khi cần thiết.
- Cập nhật, quản lý tiến độ sản xuất: Theo dõi tiến độ sản xuất realtime (theo thời gian thực). Kiểm soát chặt chẽ và chính xác dữ liệu sản xuất giúp giảm thiểu sai sót và thất thoát
- Quản lý nhân công: MES-X hỗ trợ quản lý nhân công trong quy trình sản xuất. Hệ thống giúp theo dõi số lượng và kỹ năng của nhân viên, quản lý lịch làm việc, phân công công việc và theo dõi hiệu suất làm việc của từng nhân viên trên từng công đoạn.
- Quản lý năng lực sản xuất: MES-X cung cấp báo cáo so sánh năng suất (chỉ số OEE), hiệu năng giữa các phân xưởng, thiết bị sản xuất theo kế hoạch & thực tế một cách trực quan và chi tiết. Phân tích dữ liệu để đưa ra cải tiến về việc nâng cao năng suất trong sản xuất
- Quản lý tiến độ sản xuất: Hệ thống cung cấp báo cáo tiến độ sản xuất từ tổng quan theo đơn hàng đến chi tiết theo từng đơn vị sản xuất nhỏ nhất như phân xưởng, thiết bị sản xuất. Thống kê theo nhiều góc nhìn đa chiều giúp theo dõi tiến độ một cách realtime
- Quản Lý Chi Phí Sản Xuất: MES-X cung cấp báo cáo chi phí sản xuất chi tiết tự động bao gồm việc tính toán và theo dõi chi phí sản xuất, từ đó giúp quản lý chi phí một cách chính xác và hiệu quả.
Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và nhận demo miễn phí hệ thống MES hàng đầu Việt Nam!