5M1E là gì?

5M1E – hay còn gọi là mô hình xương cá – là một công cụ quản lý hữu ích được sử dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp sản xuất. Nó giúp nhà quản lý xác định và giải quyết các vấn đề chất lượng một cách hiệu quả bằng cách phân tích 6 yếu tố chính ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và dịch vụ. Mô hình này bao gồm: vật liệu (Material), máy móc (Machine), con người (Man), phương pháp (Method), đo lường (Measurement) và môi trường (Environment).

Việc thiết lập một hệ thống quản lý chất lượng có thể chuẩn hóa các liên kết hoặc quy trình khác nhau trong sản xuất và giám sát các vấn đề về chất lượng trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Các yếu tố cấu thành 5M1E

Material (Vật liệu)

Material – vật liệu là yếu tố hàng đầu trong mô hình 5M1E. Doanh nghiệp cần thực hiện công tác quản lý nguyên vật liệu có hiệu quả bao gồm số lượng, chất lượng, quy trình và đáp ứng yêu cầu thực tế. Việc nguyên vật liệu không đáp ứng yêu cầu về số lượng hay chất lượng có thể gây ảnh hưởng đến thời gian, chi phí và nhiều nguồn lực khác trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp.

Vì vậy nên nguồn lực đầu vào cần được đảm bảo được cung ứng chính xác, kịp thời, tránh tình trạng thiếu hụt hoặc không đảm bảo chất lượng. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp cần nắm bắt hoạt động truy xuất nguồn gốc nguyên vật liệu chặt chẽ và tối ưu hóa quy trình quản lý chất lượng.

Machine (Máy móc)

Từ nguyên vật liệu để sản xuất ra thành phẩm cần trải qua công đoạn chế tác dựa vào máy móc, thiết bị. Yếu tố này đóng vai trò quyết định trong quá trình sản xuất một số ngành như công nghiệp nặng. Để quy trình sản xuất được diễn ra theo hệ thống liền mạch, trơn tru và chính xác, nhà quản lý cần áp dụng các nguyên tắc về vận hành cũng như bảo trì, bảo dưỡng thiết bị, máy móc.

• Kiểm tra chất lượng và độ ổn định máy móc trước khi đưa vào vận hành
• Thiết lập điều kiện thiết bị theo đúng quy chuẩn thao tác
• Bảo trì, bảo dưỡng máy móc định kỳ

Việc bảo trì máy móc, thiết bị giúp hoạt động sản xuất được tiến hành năng suất hơn và giảm tỷ lệ khiếm khuyết sản phẩm. 

Man (Con người)

Trong số các yếu tố 5M1E, yếu tố con người là bài toán lớn của các doanh nghiệp bởi đây là yếu tố quan trọng nhất, quyết định trực tiếp đến hiệu quả công việc. Mọi yếu tố có thể vận hành cần dựa vào thao tác của người lao động, ảnh hưởng bởi kỹ năng, kiến thức, quản lý… Để giảm thiểu tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất, nhà quản trị cần quan tâm đến các vấn đề về đào tạo, đãi ngộ… từ đó nhằm quản lý hiệu quả, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Method (Phương pháp)

Phương pháp là cách thức mà người vận hành áp dụng để điều khiển máy móc, thiết bị hoạt động, tạo ra thành phẩm. Doanh nghiệp cần định hướng, áp dụng các phương pháp phù hợp, đúng đắn và nghiêm ngặt với từng công đoạn để tối ưu hóa hoạt động sản xuất. Điều này có thể tạo ra hiệu suất lớn với sản phẩm đạt chất lượng cao, đồng thời giúp doanh nghiệp tiết kiệm được thời gian, nguyên vật liệu và chi phí. 

Các phương pháp để cải thiện quy trình sản xuất có thể kể đến như: Lean Manufacturing, TQM, Six Sigma, 7QC…

Việc lựa chọn và áp dụng phương pháp phù hợp đòi hỏi doanh nghiệp cần phân tích chi tiết về toàn bộ quá trình sản xuất. Tăng cường tự động hóa trong sản xuất giúp doanh nghiệp loại bỏ những rủi ro sai lệch trong phương thức sản xuất, do máy móc hoạt động theo quy trình được lập trình sẵn, hạn chế tối đa sự can thiệp của con người. 

Measurement (Kiểm tra, đo lường)

Đo lường và kiểm tra là công đoạn cuối cùng trong quá trình sản xuất nhưng lại đóng vai trò quyết định trước khi đưa sản phẩm ra thị trường. Để sản phẩm đạt được tiêu chuẩn, doanh nghiệp sẽ có các tiêu chí để đo lường khác nhau, cụ thể vào từng ngành, lĩnh vực. 

Environment (Môi trường)

Môi trường – yếu tố cuối cùng trong 5M1E được hiểu là các yếu tố liên quan đến môi trường làm việc, sản xuất như nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, không gian làm việc, trang thiết bị… Ngoài ra thời gian và điều kiện làm việc để tạo ra thành phẩm cũng được xem là một trong số đó và có tác động đến chất lượng sản xuất của doanh nghiệp. Môi trường làm việc ổn định, phù hợp sẽ giúp các quá trình diễn ra trơn tru, đảm bảo sản xuất liên tục. 

Vai trò của 5M1E 

Mô hình xương cá 5M1E có thể ứng dụng hầu hết tất cả các ngành nghề sản xuất. Nhưng cũng tùy vào lĩnh vực cụ thể sẽ có sự khác nhau ở từng yếu tố sao cho phù hợp với sản phẩm. Các yếu tố của 5M1E đều có lợi ích đối với doanh nghiệp:

• 5M1E là công cụ hữu ích giúp quy trình vận hành được diễn ra một cách trơn tru, có hệ thống. Từ đó giảm thiểu rủi ro
• Tối ưu năng suất lao động, công việc được hoàn thành đạt chất lượng và yêu cầu
• Tiết kiệm chi phí trong quá trình sản xuất
• Mô hình xương cá 5M1E cũng giúp tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ của vấn đề, khiếm khuyết.

Để hoạt động sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả cao nhất, các nhà quản lý cần điều chỉnh các yếu tố 5M1E phù hợp với hoạt động kinh doanh của mình. 

Quản lý doanh nghiệp của bạn với giải pháp quản lý sản xuất toàn diện MES-X

MES-X là hệ thống điều hành quản lý toàn diện quy trình sản xuất thông minh cung cấp cho doanh nghiệp cái nhìn tổng thể về toàn bộ quá trình sản xuất và giám sát quản lý sản xuất chi tiết trên từng công đoạn được phát triển bởi VTI Solutions – VTI Group. MES-X có khả năng hỗ trợ doanh nghiệp điều độ trên từng công đoạn sản xuất:

• Thực hiện điều độ kế hoạch sản xuất tùy theo nhu cầu của người dùng.
• Tự động đề xuất các xưởng, thiết bị sản xuất khi đều độ kế hoạch để tối ưu trong sản xuất, giảm thiểu lãng phí về nguồn lực trong sản xuất.