Poka-yoke trong sản xuất là gì?

Poka-yoke là một chiến lược cải tiến liên tục của Nhật Bản dựa trên khái niệm chống lỗi hoặc ngăn ngừa lỗi trước khi chúng xảy ra. Nói cách khác, Poka-yoke dựa trên các hành động phòng ngừa nhằm xác định và loại bỏ sai sót cũng như nguyên nhân của các biến động và khiếm khuyết trong quy trình sản xuất.

Việc áp dụng phương pháp Poka-yoke được thấy trong nhiều biện pháp an toàn phòng ngừa không chỉ trong sản xuất mà còn trong các hoạt động hàng ngày – chẳng hạn như công tắc an toàn điện cắt điện khi hệ thống quá tải, hoặc lò vi sóng và máy sấy quần áo tắt ngay khi cửa mở.

Poka-yoke có nguồn gốc từ sản xuất tinh gọn và được liên kết chặt chẽ với các phương pháp Six Sigma, cải tiến liên tục (Kaizen) và Hệ thống sản xuất Toyota (TPS). Khái niệm thiết kế các bước quy trình một cách dễ dàng được phát triển bởi Shigeo Shingo, một kỹ sư công nghiệp người Nhật. 

Ví dụ về Poka-yoke trong sản xuất

Ví dụ về poka-yoke được thể hiện rõ ràng trong nhiều sản phẩm được sử dụng trong các ngành công nghiệp sản xuất như:

Ngành công nghiệp ô tô

Ô tô ngày nay được trang bị nhiều tính năng công nghệ an toàn poka-yoke như hệ thống phanh tự động, camera và radar cảnh báo người lái xe nếu họ rời khỏi làn đường di chuyển của mình hoặc cảnh báo nếu họ ở quá gần một xe khác (hoặc vật thể khác).

Ngoài ra, nhiều ô tô sẽ phát ra tiếng bíp hoặc sáng đèn nếu cửa mở trong khi động cơ đang chạy hoặc nếu có người ngồi trên ghế hành khách và không thắt dây an toàn. Đây là những ví dụ về chức năng cảnh báo, cảnh báo người dùng về các lỗi tiềm ẩn. 

Ngành dược

Bao bì chống hàng giả và nắp đậy an toàn cho trẻ em trên chai thuốc là các biện pháp an toàn poka-yoke nhằm ngăn chặn sự can thiệp của sản phẩm hoặc vô tình tiêu thụ các loại thuốc có khả năng đe dọa đến tính mạng.

Ngành sản xuất thiết bị, linh kiện

Các mũi khoan đều được tích hợp cảnh báo và cơ chế ngắt nhằm ngăn ngừa các hoạt động nguy hiểm. Nó chỉ được kích hoạt và phát cảnh báo hoạt động khi kích hoạt được công tắc, đảm bảo độ chính xác và an toàn cao khi vận hành. 

Hay đối với các thiết bị thể thao, thể dục như máy chạy bộ được trang bị các kẹp an toàn. Tính năng an toàn này sẽ dừng máy chạy bộ nếu người dùng bị ngã (giả sử rằng người dùng đang đeo kẹp) để tránh bị thương.

Ngành điện

Nhiều phích cắm điện được thiết kế để chỉ cắm theo một chiều – một ví dụ về phương pháp tiếp xúc của poka-yoke. Với những khớp nối hoặc ổ cắm thường này, chúng chỉ kết nối được khi cắm đúng chiều. 

Tại sao Poka-yoke lại quan trọng đối với doanh nghiệp sản xuất?

Poka-yoke là một phần quan trọng của hệ thống sản xuất tinh gọn, với mục đích chính là loại bỏ lãng phí, cải tiến liên tục và gia tăng giá trị chất lượng. Việc này giúp doanh nghiệp cải thiện chi phí sản xuất đồng thời giải quyết các vấn đề chất lượng hiệu quả.

Hơn nữa, việc áp dụng poka-yoke trong nhà máy sản xuất có thể mang lại nhiều lợi ích khác, chẳng hạn như:

Kiểm soát chất lượng

Poka-yoke mang lại nhiều lợi ích cho quy trình sản xuất, trước hết là cải thiện trong kiểm soát chất lượng tổng thể. Bằng cách tích hợp poka-yoke trong quy trình sản xuất, các lỗi sẽ được ngăn chặn hoặc phát hiện ngay sau khi chúng xảy ra, nhờ đó, thành phẩm đạt chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu khách hàng.

Hơn nữa, những giải pháp này sẽ giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của vấn đề và ngăn chúng trở thành vấn đề lớn hơn. Việc giải quyết vấn đề ngay lập tức mất ít thời gian, chi phí hơn so với việc nỗ lực làm lại sản phẩm khi chúng đã đi đến công đoạn sản xuất cuối cùng.

Tăng năng suất

Các công đoạn sản xuất sẽ hoạt động trơn tru hơn khi lỗi được phát hiện, ngăn chặn và giải quyết kịp thời. Kết quả cho việc ứng dụng Poka-yoke có thể giúp các quy trình nhanh hơn, hiệu quả hơn và ít chất thải hơn dẫn đến tăng năng suất tổng thể.

Giảm thiểu chi phí

Các nhà sản xuất sử dụng kỹ thuật Poka-yoke để cải tiến quy trình thiết kế và sản xuất sản phẩm. Quá trình cải tiến liên tục này giúp loại bỏ các lỗi do con người và máy móc, mang lại sản phẩm đáp ứng yêu cầu ngay lần đầu tiên và giảm chi phí cho việc thử nghiệm, sai sót.

Bởi vì poka-yoke rất linh hoạt nên đây là một kỹ thuật sản xuất tinh gọn có hiệu quả về mặt chi phí để các nhà sản xuất sử dụng như một phần trong hoạt động chống sai sót của họ. Các nhà sản xuất có thể ngăn ngừa lỗi quy trình với chi phí thấp, đồng thời tăng chất lượng và độ tin cậy của sản phẩm vì không có lỗi.

Thúc đẩy văn hóa cải tiến liên tục

Poka-yoke thúc đẩy cách tiếp cận theo định hướng cải tiến bằng cách khuyến khích nhân viên giải quyết vấn đề ngay lập tức và tìm ra nguyên nhân cốt lõi của vấn đề để ngăn chúng trở thành vấn đề lớn hơn. Đây là một công cụ tuyệt vời để triển khai trong khuôn khổ sản xuất tinh gọn quy mô lớn.

Các bước áp dụng Poka-yoke trong sản xuất

Bước 1: Xác định vấn đề

Bước đầu tiên, doanh nghiệp cần xác định vấn đề xuất phát từ lỗi do máy móc hay con người và ở công đoạn nào trong quy trình sản xuất.

Hoạt động này cho phép nhà quản trị hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây lỗi và tìm hướng giải quyết phù hợp.

Bước 2: Tìm nguồn gốc của vấn đề

Sau bước xác định vấn đề, doanh nghiệp cần đi sâu truy xuất nguyên nhân gốc rễ của sự cố gây lỗi. Biện pháp phù hợp mà doanh nghiệp có thể cân nhắc là công cụ kiểm soát chất lượng 5 Whys bằng cách trả lời 5 câu hỏi nhằm định đình và đi sâu vào cốt lõi vấn đề.

Bước 3: Xác định phương pháp Poka-yoke phù hợp

Doanh nghiệp cần dựa vào tình trạng để áp dụng phương pháp phù hợp. Công cụ phát hiện lỗi Poka-yoke hoạt động dựa trên ba phương pháp chính:

• Contact Method (Phương pháp tiếp xúc vật lý): Phương pháp này phát hiện lỗi sản phẩm thông qua các thuộc tính vật lý của như hình dạng, kích thước, màu sắc… Ví dụ, trong ngành công nghiệp mỹ phẩm, phương pháp tiếp xúc có thể được sử dụng để đảm bảo rằng mọi hũ kem dưỡng da đều được đậy nắp chính xác trước khi đóng gói. Nếu không có nắp, hệ thống sẽ dừng, từ đó ngăn ngừa lỗi sản xuất đến tay khách hàng.
• Constant number (Phương pháp đếm): Phương pháp này đảm bảo những hoạt động nhất định hoặc đúng với số lượng bộ phận sản xuất sản phẩm trước khi chuyển sang bước tiếp theo của quy trình. Hệ thống cảnh báo cảm biến sẽ tự động được gửi trực tiếp đến nhà quản lý nếu hoạt động không được thực hiện. Ví dụ phương pháp này giúp đảm bảo rằng mỗi hộp ngũ cốc có đúng một món đồ chơi hoặc mỗi gói bánh quy có đúng số lượng.
• Sequence (Phương pháp theo trình tự): Phương pháp này đảm bảo rằng các quy trình diễn ra theo đúng thứ tự, một nguyên tắc then chốt trong việc giảm thiểu sai sót trong sản xuất. Ví dụ trong ngành dược phẩm, phương pháp trình tự có thể thực thi thứ tự các hoạt động trong sản xuất thuốc, chẳng hạn như yêu cầu các thành phần phải được trộn theo một trình tự cụ thể. Sự gián đoạn trong trình tự này có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng về chất lượng. 

Bước 4: Thử nghiệm

Sau khi đã xác định hệ thống Poka-yoke và chọn các cơ chế phù hợp để hỗ trợ kiểm soát chất lượng, giai đoạn tiếp theo doanh nghiệp cần thử nghiệm nó trên quy mô nhỏ. Dự án thí điểm Poka-yoke sẽ giúp tổ chức giải quyết mọi vấn đề chất lượng trước khi đưa nó vào quy trình sản xuất chính.

Chọn một dây chuyền sản xuất duy nhất hoặc một máy móc cụ thể để thực hiện các biện pháp Poka-yoke cho phép giám sát chặt chẽ quá trình và giúp điều chỉnh hoặc tinh chỉnh các giải pháp dựa trên kết quả thực tế dễ dàng hơn. 

Đảm bảo đào tạo những người lao động tham gia thí điểm về các bước và mục tiêu thích hợp của hoạt động thử nghiệm Poka-yoke, đồng thời xác định và đo lường các số liệu cần thiết để xác định tính hiệu quả của hệ thống kiểm soát chất lượng sản xuất.

Bước 5: Đào tạo nhân viên 

Chìa khóa để thực hiện thành công bất kỳ phương pháp cải tiến sản xuất hoặc kinh doanh nào nằm ở việc đào tạo nhân viên hiệu quả. Việc đào tạo giúp nhân viên hiểu các nguyên tắc và lợi ích của Poka-yoke, đồng thời đảm bảo rằng người vận hành tự tin áp dụng các phương pháp cần thiết.

Bước 6: Đo lường và đánh giá hiệu suất

Bước cuối cùng là đo lường mức độ thành công của các phương pháp Poka-yoke mà doanh nghiệp đã triển khai. Quan sát và xem xét các hoạt động để xác định việc thực hiện có mang lại kết quả mong muốn hay không. Từ đó, nắm bắt các lỗi và vấn đề khác có thể cản trở quá trình sản xuất và tìm kiếm cơ hội cải tiến liên tục.

Ngăn ngừa lỗi với hệ thống quản lý chất lượng sản xuất QMS-X

Việc triển khai Poka-Yoke trong quy trình sản xuất của doanh nghiệp càng trở nên mạnh mẽ hơn khi kết hợp với QMS-X – hệ thống quản lý chất lượng chuẩn hóa, tối ưu nằm trong bộ giải pháp quản lý sản xuất tổng thể MES-X được phát triển bởi VTI Solutions – VTI Group

Giải pháp này cho phép doanh nghiệp quản lý chất lượng đầu – cuối, đảm bảo thành phẩm đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng và yêu cầu khách hàng. Ngoài ra, QMS-X còn cung cấp khả năng phát hiện lỗi toàn diện trong sản xuất, truy xuất nguyên nhân lỗi “gốc rễ”, từ đó gửi thông báo đề xuất các biện pháp cải tiến chất lượng. QMS-X sẽ hiển thị trực quan tiến độ và kết quả QC theo thời gian thực.

Trong thời đại mà các lỗi và thiếu sót trong sản xuất có thể gây ra tác động đáng kể về chi phí và danh tiếng, VTI Solutions là một đối tác cam kết thực hiện hành trình chất lượng hiệu quả. Để tìm hiểu thêm về cách phần mềm QMS-X có thể giúp doanh nghiệp triển khai các phương pháp Poka-Yoke và giảm thiểu lỗi sản xuất, hãy liên hệ với chúng tôi.

5432101/5 - (1 bình chọn)